समकालीनमधल्या येत्या लेखामधून

समकालीनमधल्या  येत्या लेखामधून. हा लेख  व्यापक वळणाने जातो आहे - एकूण विचाराचे आणि कवितेचे स्वरुप असे काही :

विचार हे एक गतिमान संघटन आहे. मनाच्या अवस्थांचे  घडाई आणि संचलन अशी दोन्ही रूपे विचाराच्या संदर्भात दिसून येतात. भौतिक अवस्थेमुळे येणारे विशिष्ट विचार आणि विचारांमधल्या गडदतेचा व्यक्तिपुरत्या भवतालावर होणारा परिणाम या दोन्हीही घटना (स्वतंत्रपणे अथवा समांतर)घडून येताना दिसून येतात. मग विचार अनुभवांचे कार्यस्वरूप प्रकटन आहे अथवा मूलभूत कारण असा प्रश्न उपस्थित होतो.  चेतना आणि कार्य ह्यांचे एकत्व लक्षात घेतल्यास ( सर्गेई रुबीनस्टाईन), विचार हा चेतनेचा वाहक  ह्या नात्याने कार्य स्वरूप प्रकटन ठरतो असे म्हणावे  लागेल. या प्रश्नाची  अधिकाधिक उकल कवितेच्या उलगडण्यातून होत जाते, किंवा कवीचा तसा प्रयत्न निश्चीत असतो. विचार ही जाणीव, भावना, गरज , इच्छा  इत्यादिंपेक्षा निश्चीत अधिक ठाशीव गोष्ट आहे.  विचाराच्या रचनेत पडणारा कच्चा माल म्हणून या मूलभूत आणि अमूर्त गोष्टींकडे बघता येईल. भाषा, चिन्हे आणि विचारांच्या अभावात ह्यांचे अस्तित्व निश्चीत असले,  तरी असंप्रेषणीय आहे.

--

अंनत ढवळे