Tuesday, July 8, 2025

भाषा

जेंव्हा नासवली जाते एखादी भाषा 
तेंव्हा नासवली जाते 
                       एक उभी संस्कृती 

+

भाषेसाठी पुढे येऊ नयेत मंत्री- संत्री 
ह्यात आश्चर्य नाही — राजकारणी हा 
लोकशाहीमधला सर्वतः 
                      निरूपयोगी वर्ग आहे 

पण भाषेच्या नावे भाकरी थापणारे
लेखक, कवी, अभिनेते, गायक 
                       यांचं काय? 

+

तुमच्या डोळ्यांदेखत खोडून काढली जाते आहे
चक्रधरमहदंबाज्ञानेश्वरनामदेवएकनाथतुकारामाची भाषा
                         तुमच्याच लोकांकडून.

+

नगरसेवकाला व्हायचंय आमदार 
आमदाराला मंत्री 
मंत्र्याला बनायचंय मुख्यमंत्री 
प्रत्येकालाच चढायचंय वर
मग त्यासाठी तोडावी लागली राज्ये 
किंवा 
संपवावी लागली भाषा 
                         तरी हरकत नाही.

+

पण हे काही एकमेव संकट नाही 
भाषेपुढचं : 
ह्या आधी काय केलंय आपण 
                  — ह्यानंतरही काय करणार आहोत ? 

+

विलियम कार्लोस विलियम्सने आयुष्यभर 
खपून 
आपल्या कवितेतून साधली होती 
                       सामान्यांची भाषा 

याउलट आपण काय करतो? 
तर
उडवतो लोकभाषेची खिल्ली.

+

भाषा म्हणजे लोकायत 
लोकांनी मिळून कळत- नकळत संकलित 
केलेलं ज्ञान

भाषेचा हात धरून 
आपण  जाऊ शकतो हजार वर्षे मागे 
                      अथवा पुढे.

                      
+

प्रत्येकाला जपायचा आहे 
आपापला निहित स्वार्थ 
टिकवायचे आहेत हितसंबंध 
पण भाषेचं काय? 

कोण जपणार आहे भाषेचा पुरातन 
                        आत्मबंध.

..

अनंत ढवळे